De sociale media zijn vervloekt, worden verguisd en tegelijkertijd immens gekoesterd. De personages die online worden gecreëerd staan soms in schril contrast met de personages van vlees en bloed die de digitale touwtjes in handen hebben vanachter het beeldscherm. De wereld op een beeldscherm is namelijk vaak surreëel en afstandelijk. Echte mensen transformeren tot selfmade karakters. Er wordt gemanipuleerd, vergeleken en gelogen. Levens zijn prachtig, mensen lijken perfect. Iedereen is altijd op reis, naar de prachtigste, onontdekte oorden. Er wordt gelachen, iedereen is geliefd en heeft elkaar lief. Overal schijnt de zon, het leven lacht je toe én: niemand is alleen.
Door Pascal Cuijpers
Hoe anders kan het zijn in de echte wereld? Je weet wel, die wanneer je het beeldscherm dichtklapt of de telefoon weglegt. De wereld waarin je zat voordat je vluchtte. Toen je nog om je heen keek, gedachten had en deze gedachten dacht weg te kunnen duwen. Maar ze kwamen terug. Net na het wegleggen of uitzetten van het scherm. Je zit hier weer. Alleen. Of, in het gunstigste geval, samen met jezelf. En met al die anderen die ook samen met zichzelf zitten. Maar die zie je niet, dus zijn ze er ook niet.
Eenzaamheid en de vicieuze cirkel
Nadï van de Watering (25) wist wel dat er buiten de ruimte waar ze zat ook nog een wereld was die doordraaide. Contacten leggen was voor haar echter een probleem. Ze was eenzaam. Voelde zich vaak alleen of geïsoleerd. Uit onderzoek van EénVandaag blijkt dat zo’n veertig procent van de jongeren tussen de 16 en 34 jaar oud zich geregeld eenzaam voelt. Mensen die zich eenzaam voelen belanden hierdoor vaak in een vicieuze cirkel. Doordat ze weinig motivatie vinden om dingen te ondernemen, trekken ze zich terug van andere mensen. Het taboe op eenzaam zijn verergert de problemen, vertelt het onderzoek. Er wordt niet over gesproken. Eenzaam zijn doe je blijkbaar alleen, in je eentje.
#maatjegezocht
Om dit gevoel van eenzaamheid tegen te gaan, zocht Nadï onlangs naar een creatieve oplossing. Voorzien van de hashtags #eenzamejongeren en #maatjegezocht postte zij een niet alledaags berichtje op Twitter; jawel, een van die vele social media giganten. Vrijwel direct werd ze overspoeld door berichten. Haar wereld ging open. Ze was niet meer alleen. Ze kreeg erkenning en sympathie. De mensen die haar benaderden kregen erkenning en sympathie. Al snel volgden de eerste afspraken.
Samen eenzaam
Het tij keerde. Ogen gingen open. Een zucht van verlichting ging door het digitale land. De social media bleken eindelijk hun naam eer aan te gaan doen. Mensen leken begaan met elkaar, er werd massaal gereageerd, over herkenning getweet en elkaars berichten werden gedeeld. Men gaf toe: ja, ik ben ook soms eenzaam of voel me alleen. Van een afstandje volgde ik de levensveranderende hashtags, die Nadï online in haar eigen wereld, en wellicht onbewust in die van vele anderen, had geroepen. Het schaamtegevoel verdween. Veel mensen realiseerden zich opeens dat ze met zovelen sámen eenzaam waren.
Gedeelde goedheid
Ik vond het ontroerend om te zien. Deze gedeelde menselijke goedheid die van de berichten afspatte. Het spontane altruïsme dat aanzien en successen, die doorgaans zo overheersend online regeren, volledig naar de achtergrond torpedeerde. Een cabaretièr hoorde ik ooit zeggen dat het succes van een grap wordt bepaald door hoe mensen zichzelf kunnen inleven en identificeren in de situatie van die grap. Waarschijnlijk werden de twee hashtags die Nadï de wereld in stuurde via haar tweet zo groot omdat men zich ook massaal kon identificeren met haar ongewenste gevoel van leegte en soloïsme.
Nadï toonde met haar actie de kracht van social media, haar eigen (veer)kracht en die van vele anderen aan. En de wereld online leek opeens wat mooier, oprechter en menselijker te worden.
Pascal Cuijpers is leraar beeldende vorming en faalangstreductietrainer op een middelbare school. Tevens schrijft hij columns, opiniestukken en gedichten over het onderwijs, die regelmatig in diverse landelijke dagbladen, (onderwijs)magazines en op websites worden gepubliceerd. Daarnaast verscheen eerder zijn educatieve scheurbundel '200 Dagen School & Scheuren!' (2015) en de onderwijsbundels 'Leraren hebben meer vakantie dan mensen die werken' (2016) en 'Leraren zijn net echte mensen' (2017) bij uitgeverij Quirijn (www.uitgeverij-quirijn.nl). Pascal is te volgen via Twitter: www.twitter.com/pascalcuijpers. Kijk ook eens op zijn vernieuwde website: www.pcuijpers.nl.
© Nationale Onderwijsgids / Pascal Cuijpers