Margriet vd Sluis

Wat is toegevoegde waarde van wetenschappelijk onderzoek voor jouw onderwijspraktijk? En, kun je dit illustreren aan de hand van een boek, auteur of artikel dat voor jou deze toegevoegde waarde vertegenwoordigt? Dat is de vraag die Margriet van der Sluis stelde aan onderwijsprofessionals Maike Warrink, directeur van een vakschool, Leen Ruijgrok, onderwijsadviseur, en Marianne Mink, directeur van een basisschool, kregen voorgelegd.

 

Door Margriet van der Sluis

Masteropleiding

Alle drie hadden net de Executive Master of Management in Education (MME) bij TIAS School for Business and Society afgerond waarin bij hen het belang van onderzoek voor de onderwijspraktijk sterk is aangewakkerd. Een van hen verwoordt dit op de volgende manier: “Ik heb in de opleiding geleerd hoe waardevol het is om keuzes te onderbouwen met literatuur.”  

Invoering van onderwijsvernieuwing

Voor Marianne was de aanleiding om met de masteropleiding te beginnen de invoering van een onderwijsvernieuwing op haar school. “Ik had ook de directeursopleiding kunnen doen, maar het wetenschappelijk onderzoek en de kennis die daaruit voortkomt toepassen, dat had voor mij meerwaarde. Ik heb daar veel aan in de praktijk.” Zo komen er in de opleiding voorbeelden van innovatieve concepten en de implementatie van verandermanagement aan de orde waarvan het goed is om te weten wat in de praktijk wel en niet werkt. “

Vertaling naar de dagelijkse praktijk

Met de vraag of Maike, Leen en Marianne de toegevoegde waarde van onderzoek voor hun onderwijspraktijk konden illustreren aan de hand van een boek, artikel of auteur geven ze alle drie een inkijkje in hoe onderzoek gebruiken in hun dagelijks werk.

 

De wetenschappelijk inspiratie voor Maike Warrink, directeur vakschool Het Diekman in Hengelo

“Toen ik als directeur van Vakschool het Diekman startte bij het Stedelijk Lyceum in Enschede, was de school volop in beweging. Al snel stortten we ons op het thema leiderschap. Alle leidinggevenden zijn geschoold in de principes van Effectief Leiderschap van Zenger en Folkman door Marghareth de Wit (2020). Dit onderzoek laat zien welke impact ons leiderschap, via medewerkersbetrokkenheid, ouders en leerlingen, heeft op de leerresultaten.

Het belangrijkste inzicht dat deze trainingen mij gaven is om het accent te verschuiven van zwaktes naar sterktes. Terwijl ik me altijd heb gefocust op dingen die beter of anders moesten als ik weer eens een functioneringsgesprek ging voeren of onderging, blijkt uit het onderzoek van Zenger en Folkman dat de impact vele malen groter is als je je sterktes ontdekt en je hierop gaat focussen in je ontwikkeling.

Inmiddels hebben alle leidinggevende in onze scholen deze nieuwe aanpak onder de knie. De positieve benadering van ontwikkelen geeft een enorme boost aan de gesprekken die we voeren, waarbij we kunnen uitleggen dat we dit doen op basis van wetenschappelijk onderzoek.

Marghareth de Wit is ook auteur van het boek Making Shift Happen, waarin ze praktijk en wetenschappelijke studies over hoe je de impact van je leiderschap kunt vergroten met elkaar verbindt. Denk aan de principes van Laloux over het bevorderen van zelfsturing in organisaties door verantwoordelijkheden zo laag mogelijk neer te leggen. En aan Peter Drucker die ons met de stelling ‘Culture eats strategy for breakfast’ laat zien dat we wel een mooie strategie op papier kunnen zetten maar dat we toch ook zullen moeten investeren in cultuurverandering. Allerlei verbindingen die in dit boek gelegd worden bieden mij dagelijks houvast in de jungle van het leidinggeven aan een lerende organisatie. Gaat dit altijd goed? Nee, zeker niet, maar we worden ons wel steeds bewuster van wat wel en niet werkt.”

Bron: de Wit, M (2020). Making SHIFT Happen - Regisseren van impact. Amsterdam University Press:  Amsterdam.

 

De wetenschappelijke inspiratie van Leen Ruijgrok, onderwijsadviseur bij Driestar educatief

“Gelijke kansen en onderwijsachterstanden is een van de thema’s waar ik me in mijn werk mee bezig houd. Ik help scholen bij het opstellen van plannen om achterstanden te verminderen c.q. weg te werken en gelijke kansen te bevorderen. Het is belangrijk dat de acties die scholen uitvoeren op dit terrein effectief zijn. Op dit moment begeleid ik een verbeterproces in een zomeracademie voor leerlingen met een onderwijsachterstand in het primair onderwijs gevestigd in een middelgrote stad.

In dit proces hebben we veel gehad aan de review van Kortekaas-Rijlaarsdam, Turkeli, de Vries, Ehren, & Meeter (2020). Deze literatuurreview laat zien welke inhaal- en ondersteuningsprogramma’s effectief zijn en geeft ook tips voor de uitvoering van deze programma’s.

 De zomeracademie huurt leerkrachten in om het onderwijs vorm te geven. Het artikel geeft aan dat professionalisering van leerkrachten een van de meest effectieve interventies is. Met name leerkrachttrainingen die gericht zijn op het pedagogisch en didactisch handelen van leerkrachten, en trainingen die gericht zijn op specifieke vaardigheden, zoals leesvaardigheden, zijn effectief. Daarom is afgesproken dat we een opleidingsprogramma opstellen voor de leerkrachten van de zomeracademie.

Kortekaas-Rijlaarsdam et al. (2020) schrijven dat het belangrijk is om uitdagend onderwijs aan te bieden met activerende werkvormen en om het onderwijs af te stemmen op de specifieke achterstanden van leerlingen. Het pedagogisch en didactisch handelen van de leerkrachten van de zomeracademie is daar nu op gericht. In het opleidingsprogramma krijgen deze thema’s nu meer aandacht.”

Bron: Kortekaas-Rijlaarsdam, A.F., Turkeli, R., de Vries, N., Ehren, M.C.M., & Meeter, M. (2020). Effectiviteit van inhaal- en ondersteuningsprogramma’s om onderwijsachterstanden in te halen: een eerste overzicht van internationale en Nederlandse literatuur. https://www.researchinstitutelearn.nl/wp-content/uploads/2020/08/Effectiviteit-van-inhaal-en-ondersteuningsprogramma%E2%80%99s-om-onderwijsachterstanden-in-te-halen-2.pdf

 

De wetenschappelijke inspiratie van Marianne Mink, directeur Mgr. Bekkerschool in Delft

“Op onze basisschool wordt hard gewerkt aan de verwezenlijking van toekomstbestendig onderwijs. Daarvoor gaan we onze leerlingen een vorm van concept-gedreven onderzoekend leren aanbieden. Dit betekent dat leerlingen leren door vanuit sleutelconcepten - waaronder functie, verantwoordelijkheid en verband - vragen te formuleren over de leerstof die zij zich eigen moeten maken.

Bovendien hebben we, na de eerste scholensluiting van maart 2020 vanwege corona, besloten om de adaptieve leermiddelen die werden ingezet in het thuisonderwijs in deze nieuwe benadering te integreren. De invoering van onderzoekend leren houdt een grote verandering in. Dat maakt ons extra alert dat het innovatieproces niet leidt tot vermindering van onze onderwijskwaliteit. Als schoolleider ben ik daarvoor eindverantwoordelijk.

Het boek Leading a High Reliability School (Marzano, Warwick, Rains en Dufour, 2018) is mijn leidraad bij het invoeren van deze verandering. Uitgangspunt van dit werk is dat leiders de taak hebben de voorwaarden te creëren zodat hun collega's met succes vorm kunnen geven aan het onderwijs. Als dit effectief gebeurt, ontstaat een hoogbetrouwbare school: een school waarvan het onderwijs constant van hoge kwaliteit is, ongeacht toevalsfactoren als de groep waarin een leerling terechtkomt of de leraar die hij treft.

Het team heeft dus als professionele leergemeenschap (PLG) tijd en middelen nodig om in overleg met elkaar te zorgen voor een schoolcultuur waarin leren de hoofdzaak is, leeropbrengsten de motor van onderwijsverbetering zijn, en waarin het onderwijs aan al onze leerlingen als onze gezamenlijk verantwoordelijkheid wordt gevoeld. 

Ons leiderschapsteam creëert nu voor de PLG de ruimte en voorwaarden om met en van elkaar te leren hoe hoogbetrouwbaar onderwijs te verwezenlijken is. We organiseren zes keer per jaar een studiedag om ons onderwijs te evalueren en te plannen. Daarnaast bekijken we tijdens maandelijkse bouw- team- en leiderschapsteamvergaderingen onze voortgang en initiëren we vandaaruit verbeteringen. Het leiderschapsteam monitort, ondersteunt en denkt in dit proces voortdurend mee met de leerteams.” 

Bron: Marzano, R. J., Warrick, P. B., Rains, C. L. en Dufour, R. (2018) Leading A High-Reliability School. Bloomington, IN: Solution Tree Press

Blikverruimend

Uit de verhalen van Maike, Leen en Marianne blijkt hoe blikverruimend het raadplegen van onderzoek voor je eigen onderwijspraktijk kan zijn. Wie denkt niet vaak dat-ie wel weet hoe iets zit? Maar onze onderbuik, bestaande werkwijzes en tradities blijken toch niet altijd de beste raadgevers te zijn. Soms biedt onderzoek inzichten, zoals het belang van tijd of een bepaalde stijl van leidinggeven, inclusief een goede onderbouwing en de benodigde handvatten voor toepassing in de praktijk. Soms wijst onderzoek uit onverwachte hoek ons op zaken die zomaar zouden kunnen werken.

Continue verbetering van de onderwijspraktijk

Wat de verhalen van Maaike, Leen en Marianne ook laten zien is dat de Executive Master of Management in Education van TIAS het onderwijs verrijkt met professionals die over onderzoeksvaardigheden beschikken. Daardoor zijn ze heel goed in staat zijn om te achterhalen waar behoefte aan is en welke kennis nodig is om tot betere oplossingen te komen. De ene keer is dat weten wat werkt als het gaat om de inrichting van een zomeracademie en de andere keer zijn dat leerpunten uit de literatuur die houvast bieden in “de jungle van het leidinggeven”. Kortom, onderzoek biedt aanknopingspunten voor continue verbetering van de onderwijspraktijk.

Een breder perspectief op onderwijs

Wil je ook oplossingen aandragen om een bijdrage te leveren aan de maatschappelijke waarde van het onderwijs? In de Executive Master of Management in Education van TIAS School for Business and Society ga je de diepte in op het gebied van missie en strategie, leiderschap en innovatie. Zo leer je vraagstukken over beleid & bestuur, netwerken & samenwerking en organisatie & leiderschap te analyseren vanuit meerdere invalshoeken.

Lees meer over deze opleiding » 

Of download hier direct de online brochure »